Zapraszam Cię dzisiaj na nowy wpis gościnny, w którym dowiesz się, dlaczego biały cukier jest niezdrowy i jak go odstawić z diety. Idealne uzupełnienie mojego artykułu o zdrowych zamiennikach cukru, które znajdziesz tutaj – KLIK. Przy okazji zapraszam też na portal Hintigo, gdzie przeczytasz mój wpis gościnny o placuszkach żytnich 🙂 Miłej lektury!

„Cukier krzepi” – to popularne przez dziesięciolecia hasło reklamowe wymyślił sam Melchior Wańkowicz, słynny autor „Ziela na kraterze”. Mało kto wie, że hasło to powstało w latach 30. przed II wojną światową i było elementem jednej z największych kampanii reklamowych tamtych lat w Polsce. Dzisiaj naukowcy widząc ten slogan, łapią się za głowy, ponieważ już wiadomo, że cukier jest substancją, która w rzeczywistości pustoszy ludzki organizm, jest główną przyczyną plagi otyłości i niestety wielu chorób.

Krótka historia cukru

Większości z nas wydaje się, że cukier jest elementem naszej diety od zawsze, jak sól, mięso, mąka, czy jajka. Nic bardziej mylnego! Cukier rafinowany z buraków cukrowych zaczął być produkowany na skalę przemysłową dopiero pod koniec XVIII wieku. Dopiero wtedy trafił pod strzechy, gdzie wcześniej był rarytasem.

Słodki smak był oczywiście wcześniej znany – w Polsce słodzono potrawy przede wszystkim miodem. W krajach Europy Zachodniej popularny był też cukier trzcinowy, szczególnie po odkryciach geograficznych Krzysztofa Kolumba. Mimo rosnącej produkcji cukru trzcinowego w Nowym Świecie i sprowadzaniu go do Europy jego spożycie nie było jednak wielkie. Dopiero rozpoczęcie produkcji dużo tańszego cukru z buraków cukrowych sprawiło, że cukier stał się tak popularny.

Słodki biznes kręci się od prawie 100 lat

Aby rozpowszechnić stosunkowo nieznany cukier, w przedwojennej kampanii stosowano hasła, które sugerowały wprost, że jest to substancja sprzyjające zdrowiu np.:

• „kobiety spożywają więcej cukru, dlatego żyją dłużej”,
• „cukier pobudza pracę umysłową”.
  Podobne kampanie reklamowe prowadzone były także w innych krajach i w konsekwencji cukier oraz wyroby cukiernicze szybko zaczęły robić zawrotną karierę.

Współczesny przemysł cukierniczy to potężny biznes, który wciąż rozwija się bardzo dynamicznie. Niestety słodycze wciąż są reklamowane, a większość kampanii skierowana jest do najmłodszych. Największym importerem słodyczy są Stany Zjednoczone, Niemcy i Wielka Brytania. Polska plasuje się na 14. miejscu. Rocznie jemy około 145 mln kilogramów ciastek, jednak największymi łasuchami w Europie są Brytyjczycy, Włosi i Francuzi.

Cukier jest już niemal w każdym produkcie

Słodki smak jest jednym z 5 podstawowych smaków rozróżnianych przez człowieka. Jest też naszym ulubionym smakiem, ponieważ to właśnie z nim spotykamy się po raz pierwszy po urodzeniu – naturalne mleko matki ma lekko słodkawy smak. Spożycie cukru wywołuje też specyficzne reakcje w naszym organizmie – inicjuje produkcję tzw. hormonów szczęścia, czyli serotoniny i endorfin.

Zamiłowanie do słodyczy jest więc naturalne i ludzkie, jednak od kilkudziesięciu lat spożywamy cukier w nadmiarze.

Cukier obecny jest dzisiaj w wielu produktach i pod wieloma postaciami – nie tylko zwykłej sacharozy, ale także np. syropu fruktozowo-glukozowego. Niestety zawierają go produkty nie tylko będące łakociami:

• słodycze – cukierki, czekolady, ciastka, lody, desery itp.,
• słodkie napoje gazowane i niegazowane – w jednej puszce coli 0,33 l znajduje się 10 łyżeczek cukru,
• jogurty owocowe – niektóre z nich zawierają nawet 6 łyżeczek cukru,
• płatki śniadaniowe,
• niektóre rodzaje pieczywa,
• ketchup,
• wysoko przetworzona żywność np. produkty gotowe (m.in. zupy i sosy w słoikach lub puszkach).

Aktualne zalecenia WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) w zakresie dziennego spożycia cukru są następujące:

• 5 łyżeczek (20 g) dla kobiet,
• 6 łyżeczek (24 g) dla mężczyzn,
• 3 łyżeczki (12 g) dla dzieci.

Wypijając więc tylko jedną małą puszkę coli, kobieta przekracza dwukrotnie swoją dzienną dawkę cukru. A przecież zwykle jemy także inne produkty zawierające cukier.

Zdrowotne skutki nadmiernego spożywania cukru

Kilkadziesiąt lat spożywania cukru na potęgę niestety nie wyszło nam na zdrowie. To właśnie wszechobecny cukier odpowiedzialny jest za plagę otyłości w krajach rozwiniętych. Osób z nadwagą lub otyłych (z BMI powyżej 25) jest na całym świecie już około miliarda (na ponad 7,5 miliarda wszystkich ludzi na Ziemi). W Polsce problem z nadwagą ma około 65% dorosłych mężczyzn i około 50% kobiet. Niestety według Instytutu Żywności i Żywienia nawet co 5 polskie dziecko ma nadwagę lub jest otyłe.

Otyłość nie jest jedynie problemem estetycznym, ponieważ jest główną przyczyną takich chorób jak cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, choroby układu krążenia, zawał serca, udar mózgu i niektóre nowotwory.

Spożywany w nadmiarze biały cukier wpływa negatywnie na zdrowie także w inny sposób:

• przyczynia się do rozwoju próchnicy zębów,
• zaburza równowagę flory bakteryjnej jelit, a przez to obniża odporność organizmu,
• wywołuje i podtrzymuje stany zapalne w organizmie,
• prowadzi do niedoboru witamin i minerałów,
• rozregulowuje pracę układu pokarmowego (wywołuje zaparcia, zaburza trawienie, podrażnia śluzówkę żołądka, prowadzi do nadkwasoty),
• wpływa na wahanie nastroju u dorosłych, a u dzieci wywołuje nadpobudliwość.

Dlaczego biały cukier aż tak nam szkodzi?

Warto na początku podkreślić, że niezdrowy jest cukier biały rafinowany, który powstaje z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej. W procesie produkcji pozbawia się go wszelkich wartościowych substancji jak minerały, czy witaminy. Białe kryształki cukru zawierają więc wyłącznie puste kalorie.

Ogólnie organizm ludzki potrzebuje glukozy – jest ona „paliwem”, m.in. dla naszego mózgu czy mięśni. Jednak do tego dziennie wystarczają nam około 2 łyżeczki glukozy, którą spokojnie dostarczamy np. wraz z warzywami i owocami.

Cukier dostarczany naszemu organizmowi przekształcany jest w glikogen, który przechowywany jest w mięśniach i wątrobie. Jednak gdy cukru jest za dużo, glikogen zostaje zamieniony w kwasy tłuszczowe, które zostają uwolnione i odkładają się w postaci tkanki tłuszczowej.

Każde spożycie cukru skutkuje też wzrostem poziomu glukozy we krwi – to z kolei powoduje uruchomienie się trzustki, która musi wyprodukować insulinę, by ten wysoki poziom glukozy obniżyć. Im większy jest wzrost glukozy we krwi, tym trzustka musi wyprodukować więcej insuliny, co skutkuje potem gwałtownym obniżeniem się cukru we krwi.

To powoduje dwa efekty:

• niedługo po spożyciu słodyczy znowu mamy na nie ochotę (dlatego mówi się, że cukier uzależnia),
• częste i gwałtowne wahania poziomu glukozy i insuliny z czasem mogą prowadzić do insulinoodporności, a w końcu także do cukrzycy.

Czy cukier należy całkowicie odstawić, czy tylko ograniczyć?

WHO od dawna alarmuje, że wskazane jest ograniczenie spożywania cukru, szczególnie przez dzieci. W tym celu nie tylko wskazuje dzienną bezpieczną dawkę cukru, ale także promuje m.in. wprowadzenie opodatkowania produktów sztucznie dosładzanych np. napojów. Podatek taki wprowadziła już Norwegia i Meksyk, od 2018 roku obowiązuje on też w Wielkiej Brytanii, gdzie o jego wdrożenie walczył m.in. znany kucharz Jamie Oliver.

Warto zaznaczyć, że zalecane jest ograniczenie cukru, a nie całkowite jego wykluczenie z diety. Cukier (a ściślej mówiąc glukoza) jest nam potrzebny, ponieważ odżywia nasze komórki mózgu, inicjuje produkcję ważnych hormonów, „karmi” nasze mięśnie. Tyle że powinniśmy go dostarczać wraz z warzywami i owocami. Obecny w nich błonnik spowalnia wchłanianie cukru do krwi, dlatego po ich zjedzeniu nie mamy tak gwałtownych skoków glukozy, a tym samym i insuliny. Mówiąc wprost – słodkie owoce są zdrowe, natomiast produkty zawierające rafinowany cukier nie.

Przeczytaj jak zrobić zdrowe, domowe smoothie: Koktajle owocowe – 7 pysznych przepisów

Jak odstawić cukier? Poznaj 10 praktycznych porad!

Cukrowy detoks nie jest łatwy, zwłaszcza dla osób kochających słodycze. Nagłe odstawienie cukru wiąże się dla nich często z fizycznym cierpieniem – czują się rozdrażnieni, osłabieni, często odczuwają podobne objawy jak osoby rzucające palenie lub inne używki.

Właśnie dlatego odzwyczajanie się od białego cukru warto przeprowadzić z głową i uważnie wsłuchiwać się w swój organizm. Oto garść porad pomagających odstawić cukier:

1. Eliminuj cukier z diety stopniowo – na początku ogranicz ilość zjadanych słodyczy, zacznij też zmniejszać ilość cukru dodawanego do herbaty i kawy.

2. Staraj się jak najczęściej zastępować ulubione batoniki i ciastka owocami, najlepiej świeżymi, jednak dla osób na detoksie przydadzą się także bardzo słodkie owoce suszone (należy potem je ograniczyć, ponieważ mają dużo kalorii).

3. Ogranicz słone przekąski w postaci chipsów i paluszków – mają one wysoki indeks glikemiczny, a więc powodują gwałtowny wzrost glukozy we krwi, co może potęgować apetyt na słodycze.

4. Jako przekąski oprócz owoców i warzyw wybieraj orzechy – są wysokokaloryczne, ale mają niski indeks glikemiczny, więc nie powodują gwałtownych skoków cukru we krwi.

5. Unikaj gotowych produktów, w których może znajdować się ukryty cukier. Zamiast kupować gotowy sos boloński, przygotuj go samodzielnie, a zamiast słodkiego jogurtu wybierz ten naturalny i dodaj do niego odrobinę miodu.

6. Bezwzględnie odstaw słodzone napoje, zarówno te gazowane, jak i niegazowane.

7. Aby złagodzić odstawienie cukru, stosuj jego zdrowe zamienniki, które zaspokoją zapotrzebowanie na słodki smak – które zaspokoją zapotrzebowanie na słodki smak, np. miód, ksylitol, stewię bądź lukrecję.

8. Jedz regularnie, najlepiej 5 niewielkich posiłków dziennie co 2 godziny – dzięki temu unikniesz uczucia głodu, które sprzyja sięganiu po słodycze i niezdrowe przekąski.

9. Wzbogadź swoją dietę w produkty pełnoziarniste oraz warzywa – produkty te bardzo powoli podnoszą poziom cukru we krwi, a także dają na długo uczucie sytości. Pomagają więc walczyć z napadami głodu i apetytem na słodycze.

10. Zacznij uprawiać jakiś sport – aktywność fizyczna sprzyja produkcji serotoniny i endorfin, może więc być doskonałym zastępnikiem słodyczy!

Autorem artykułu gościnnego jest Katarzyna Zet z portalu Hintigo.pl, dostarczającego czytelnikom najlepszych rozwiązań, porad i inspiracji dnia codziennego.

Hintigo znajdziesz także na Facebooku, Twitterze, na Pinterest oraz na Instagramie.

Zdjęcia:

https://www.gettyimages.com/detail/photo/no-sugar-concept-word-drawn-on-plate-with-sugar-royalty-free-image/1034713246
https://www.gettyimages.com/detail/photo/mix-of-sweet-cakes-donuts-and-candy-with-sugar-text-royalty-free-image/476096840
https://www.gettyimages.com/detail/photo/doctor-dentist-man-speaks-about-healthy-nutrition-royalty-free-image/839166214